by champion » Mon Jun 25, 2012 4:57 pm
Энэ жилийн наадмын хувьд бас онцлогтой наадам болно. Учир нь сүүлийн жилүүдэд өндөр цолтой залуу бөхчүүд ийм олноор байгаагүй тул 5-ын давааны төгсгөл рүү улсын заанууд очих шинжтэй. 5-ын даваанд 2 аварга, 5 арслан, 4 гарьд, 8 заан гарах байх. Тэгээд бодохоор харцагуудад байтугай сүүлийн заанууд буюу Өсөхөө, Санжаа заануудад ам хүртэхгүй байх өндөр магадлалтай. Энэ идэр залуу хүчтэнүүд дундуур начны завсар бас л цөөн гарах байх. Арслангуудаас Ганхуяг, Азаа, гарьдуудаас До, Баяржавхлан, заануудаас Ховдын 2 заан наана нь сөхөрч магадгүй, за тэгээд үлдсэнүүд нь бол начин төрүүлнэ гэж найдалтгүй. за тэгээд аймгуудаас цол авах болон ахиулах магадлалтай бөхчүүдийг өөрийнхөө зүгээс нэрлэе.
Архангай: Аймгийн цолтнуудаас энэ жил хамгийн сайн байгаа нь Р.Пүрэвдагва, Шинэбаатар, Адьяабат нар байна. Пүрэвдагвын хувьд 2 жил дараалан 4 дээр ойчоод байгаа уржнан Соронзонболдод, ноднин Багахүүд. Хамгийн сүүлд Чингэлтэйн хишгээр түрүүлсэн. Шинэбаатар энэ жил бас чамгүй үзсэн. Өөр зөндөө бөхчүүд байгаа ч улсын цол горилж буй нь энэ хэд л байгаа байх. Харин улсын цолтнуудаас шинэ заан энэ жил улсын наадмын түрүүг л харж суугаа. Ард түмэн нь аваргаар өргөмжилчихсөн. Хаврын барилдаануудад бараг барилдаагүй нь биеэ бэлдэж байгаагийнх ч байж магадгїй. Рагчаа зааны хувьд начны даваанд бүдэрчихгүй бол цолоо баталчих хэмжээнд барилдчих байх.
Баян-Өлгий: Баатарцол ганц найдвар нь хэвээрээ. Еркебулан, Серик нар байгаа ч наадмын хэмжээнд бол хүрэх болоогүй. Айдос ч одоо бүр сураг нь тасарлаа.
Баянхонгор: Харцагын дүү Д.Энхбат начны тааварт энэ жил хэвээрээ л байгаа байх, өнгөрсөн жил гоц гойд барилдаан үзүүлээгүй гэж хэлж болно. Шинэ начин Ж.Чулуунбат энэ жил олимптой тул үндсээр огт хийхгүй байгаа байх хэрвээ зодоглохоор бол ямар ч байсан шөвгөрөх л начин. Мөн үүнээс гадна Эрдэнэхүү арслан цолонд хүрэх магадлал Энхбат арслангаас ч илүү байгаа.
Булган: Олимпын аварга энэ жил зодогловол бас л начны тааварт л байгаа өнгөрсөн жил Содном харцагатай бас л сайн үзсэн дээ, түүнээс гадна өнгөрсөн жил бүдэрсэн А.Отгонбаатар арслан энэ жил дахиад л 4 даваад гараад ирэх байх. 4 давахыгаа бол хэнээр ч заалгахгїй даваад ирдэг даанч 5 дээр түшээд тулчих хүн байхгүй олон ч бүдэрлээ дээ. Ноднин До ах нь нүүр буруулсанд их л гомдсон байх. энэ жил До гарьд авч єгєхгүй бол Булганыхан үзэхээ байх биз. Сүмбээ арсланг тооцооноос хасцан байсан байх өнгөрсөн жил 4 даваал гараад ирсэн ч аварга болох бөхөд шороодсон. Энэ жил бас л 4 даваад гараад ирж магадгүй л хүн. Өсөхөө, Баасандорж 2 нэг нэгээ заан болгоод авсан энэ жил бол түрүү бєхийн нэрэнд Өсөхөө заан явж л байгаа.
Говь-Алтай: Хамгийн их найдаж байсан Цэрэнтогтох өнгөрсөн жил бэртлээс болж наадам өнжсөн энэ жил цолонд алтайгаас хамгийн өмнө жагсах бөх. Өнгөрсөн жил Багахүүгийн од нь гүйж найзаараа начин болоод авсан. Одоо Суманчулуун, Амартүвшин дээр нь Тогтохбаяр начны дүү Шинэбаяр бас байгаа. За тэгээд Алтайгаас 2 залуу гарьд 1 заан байна энэ хэд түрүү харж л байгаа байх. ялангуяа Соронзон заан одоо өөрийгөө бодох цаг нь болсон доо.
Говьсүмбэр: Сүмбэрээс гоц гойд барилдаж байгаа залуу бөхчүүд бараг алга дөө. Арслан 5 дээр сөхөрчихгүй бол дахиад цаашаа ганц нэг явах байх. гэхдээ л зай байхгїй дээ...
Дархан: Дамдинхүү, Баянмөнх, Ерөөлт 3-аас өөр бөх бараг байхгүй дээ. Ерөөлт анх гарч ирж байсан шигээ байхаа байж одоо ч сумын заануудаас ялгарах юмгүй болж дээ.
Дорноговь: Бас л онцгойроод байгаа залуу байхгүй. Харин Цацавшир харцага цолоо ахиулах байх. сүүлийн барилдаанд хөлийг ч ёстой нэг авч байна лээ дээ. Энэ жил түрүүлчээд зогсож байвал гайхаад байх зүйлгүй...
Дорнод: Батхуяг, Мөнхбат 2 л гайгүй үзэж байгаа гэхдээ улсын цолонд бол арай л хүрэхгїй. Харин сүүлийн үед үндэс рүү орж ирж анхаарал татаж байгаа бөх бол бүстэй барилдааны дэлхийн аварга, сумын заан Анар байгаа. Үнэхээр эвгүй барилдаантай. Энэ жилдээ аймгийн цол горилох байх. Цогзол начин Монгол шилтгээнд залуучуудаа ахлан гарсан.
Дундговь: Өнгөрсөн жил нутгийн ах нартаа гомдож хамгийн их уйлсан 2-ын нэг Алтанхуяг энэ жил мөн л цол горилно. Занданбатад бол зай гарахгїй байх. Пүүжээ харцага энэ жил өөрөө барилдах байлгүй дээ. Нутгийн олон нь заан болоосой гэж хүлээж суугаа.
Завхан: Өнгөрсөн жил гарьд, 2 начинтай болж сайхан наадсан Завханаас энэ жил Батжаргал, Лха-Очир 2 цол горилж байгаа байх. аймгийн заан Бадамсүрэн гэж бас эвгїй залуу байгаа ч заан цолтой бөх 4 давах магадлал бас л бага. 2 шинэ начин бол цолоо ахиулах зорилготой байгаа байх, Баяржавхлан гарьд бол түрүү бөхөд бас л том саад...
Өвөрхангай: Өнгөрсөн жил Санги начинд хүрсэнээр арслангуудаас нэг нь хасагдсан. Санжаатай тэгж барилдаагүй бол цаашаа яаж ч магадгүй байсан даа. энэ жил бол нэлээн дээшээ үзэх магадлалтай. Мөн энэ жил Болдбаатар, Чимэддорж, Батдорж гэсэн 3 арслан байна. Чимэддорж арсланд арай илүү боломж байгаа байх. Энэ 3-аас илүү магадлалтай нэг бєх бол Сугаржаргал. Хүнд мэх хийхгүй хүнд унахгүй. Арал жин чац гэж арай л дэндүү шүү бас л. 4 дээр урдуур очно, Сөхрүүлчвэл 5 дээр авах хүн олдохгүй хэцүүднэ. Сайнбаяр заан бас л шөвгөрөх байх. Санчир начин бүр бараа нь харагдахаа байжээ. Наадмаар эрхбиш барилдах байлгүй дээ.
Өмнөговь: Өнгөрсөн жил эхний хагаст гэнэт цоорсон нэг начин, сураггүй нэг начинтай болсон. Бөөн хэл ам дагуулсан даа. До гарьдыг бярдаж давсан начин наадмаас хойш бараг шєвгєрч үзээгүй байх. энэ жил бол а.а Дарханбат л байна даа. гэхдээ арай л цолны хэмжээнд хүрээгїй байна.
Сэлэнгэ: Луу жилийн тэргүүн дэвжээнийхэн энэ жил бас л цол горилж буй олон бөхчүүдтэй. Одгэрэл, Дэлгэрсайхан арслангууд энэ жил бас л сайн үзнэ. Дэлгэрсайхан ч өнгөрсөн жил 5 дээр шартай үзсэн дээ. Өсөхөө харцагыг цолоо ахиулах байх гэж олон хүн харж байгаа. хамгийн тогтмол амжилттай бөх. Гэнэт цоорохгїй ч гэсэн нэг нэгээр ахисаар байгаад үзүүр түрүүнд зогсох л байх даа удахгүй. энэ жил заан болоосой. Шинэ арслан бол аварга болох магадлал хамгийн өндөр бөх.
Сүхбаатар: Мөнгөнбаатар гэж азгүй хүн байна аа. энэ жил бас л тааварт явж байгаа. Булганхүү арслан ч одоо бараг найдвар байхгїй. Олимпын Батжаргал бас цол горилж байгаа байх. гэхдээ арай л болоогїй ээ...
Төв: Өнгөрсөн жил таавар биелүүлж Б.Батмөнх цолонд хүрсэн энэ жил бол ахиулах магадлалтай бөхчүүдийн нэг, цолонд бол Батчулуун арслан зүтгэнэ. 4 давчвал 5 дээр бас л авах хүн олдохгүй дээ. аймгийн заан Ган-Идэр бас л эвгүй гэхдээ 4 дээр урдуур очих учраас бас л найдвар муу... Даваабаатар харцагыг өндөр цолонд хүрэх байх гэж олон хүн хүлээж байсан ч Жагааг начин болгосон. энэ жил тогтмол барилдаагїй. Тэгэхээр одоо нэг их найдвар тавихгүй. Наадмын бэлтгэл сайн байвал тачигнуулаад гараад ирж мэдэх...
Увс: Өнгөрсөн жил тэгш ойг авна гэж амлаж байгаад авсан ч тааварлаж байсан тэр хүн нь арслан биш шинэ харцага байж таарсан. 3 жил дараалан цол ахиулсан ховор амжилтын эзэн болсон, 1 сумын 2 жил дараалан түрүүлсэн гээд шинэ шинэ рекордууд бичигдсэн. Увсаас хэнийг нь гэж ялгахааргүй олон бєхчүүд цолны тааварт байгаа ч 5ын даваанд тийм олон начны орон тоо алга. Өнгөрсөн жил хэн нь 5 давсан ч ялгаагүй ардын багш нь цолны босго алхуулахаар хүлээж байсан. Тэр азтай хүн нь Хяргасын Батсуурь байсан. Начныхаа хэмжээнд ч барилдаж байгаа. энэ жил шинэ цэргийн арслан Ганзориг, а.а Ганзориг, Хурц арслан Гантулга, Батсуурь, Бүрэнтөгс, заан Баасанүү гээд эвгүй бєхчүүд олон байгаа. бүгд өнгөрсөн жил 4 дээр бүдэрсэн. Энэ жил авбал ганц хүн л авах байх даа. Гэхдээ наадмын өмнө цэргийн арслан авсан бөх тэр цолтойгоо уддаггүй түүх бас бий. тод жишээ нь Мөнхбат, Лхагвадорж. үүнийг Ганаа арслан давтахгүй гэх газаргүй. Харин улсын цолтнууд гэвэл харцага Бямбажав сүүлийн барилдаануудаас арай өөр хуучны барилдаанаа гаргаж байгаа гэхдээ наадмаар хэтрээл цолоо батлах байх, цол ахиулах хамгийн магадлалтай хүн нь харцага Бат-Орших. Түүнийг ядаж заан болно гэж хүлээж байгаа. Мөнхбат аварга цолны эрэмбээр зөөлнөөсөө шилсээр байгаад их шөвөгт гараад ирэх байх. Хэрэв Ганбат арслан гэнэдээд бүдэрчихгүй бол хамжиж байгаад дахин түрүү авах ч магадлал єндєр. Ганбатыг аварга аваасай гэж наадамчин олон хүлээж байгаа.
Ховд: Ховдынхон сүүлийн жилүүдэд начингаар тасрахаа байсан. 2ын 2 начин төрүүлсэн ч нөгөө 2 нь 2 жил барилдах эрхээ хасуулсан. Энэ жил дахиад нэг Чандманы залуу байгаа нь Батзориг зааны ахынх хүүхэд болох Пүрэвсайхан. Цагаан сараар Сүхбат аваргын ирээдүйн аваргыг хүртсэн тэр Ганбат арсланг хүртэл шороодуулсан.
Хөвсгөл: Өнгөрсөн жилийн найдвар нь начин цолондоо хүрсэн. Мөн Эрдэнэбат ч начин болоод авсан. Энэ жил яг цолонд хүрчихээр бөхчүүд арай л байхгїй. аймгийн арслан Ганхуяг арай л дээшээ гарахгүй байх. Харин Содном харцагыг наадмын түрүү бөхийн хэмжээнд харж байгаа, мөн Мөнхбаатар арсланг. Өнгөрсөн жил 2уулаа нэг даваанд нэг мөчид маргаантайгаар наадмыг орхисон. Арслан харцага 2 энэ жил 2уулаа сайн үзэж цолоо ахиулах байх.
Хэнтий: Цол горилж байгаа аймгийн цолтнууд бараг байхгүй Одхүү начны дүү Хадбаатар тогтмол барилдахаа байсан. Гэхдээ Хэнтийгээс нэг сайн бөх гарч ирж байгаа нь сумын заан Энхболд. Энэ жилдээ аймгийнхаа наадамд түрүүлэх байх. 18 ч хүрч амжаагүй хүүхэд дараа жилээс бужигнуулах байх даа. дараагийн Бат-Эрдэнэ аварга гэж бөх сонирхогчид нэрлээд байгаа. Мөн аймгийн арслан Ганцоож бас 2 3 давчих байх.