Гал Гахай жилийн сар шинийн бари

[Nomer 7]

Гал Гахай жилийн сар шинийн барилдаан.

[Nomer 7]

За халхын цагаан аваргаа дэмжээл суун даа.

[Эзи]

за бүгд л сайн барилдах байх даа. Аль нэгнийг гэх хүн алга. Ганбат гайгүй үзчих байх гэж бодож байна

[Nomer 7]

Cap шинийн баярт зориулсан vндэсний бєхийн барилдаан энэ сарын 17-нд буюу битvvний єдрийн 14 цагаас эхэлнэ-

Хамгийг номхотгогч хэмээх гал гахай жилийн хаврын тэргvvн сарын цагаан сарын баярт зориулсан уламжлалт барилдаан энэ сарын 17-н буюу битvvний єдєр болно. Cap шинийн барилдааны ємнє бєхчvvд нэгдсэн бэлтгэлд гардаг болоод хэдэн жил єнгєрч байгаа. Энэ жил ч бас уламжлал ёсоор Говь-Алтай, Сэлэнгэ аймгийн зарим бєхчvvд цагаан сарын барилдааны бэлтгэлээ базаахаар цугларалтад гарсан сурагтай.
Жил жилийн цагаан сарын барилдаанд хамгийн тvрvvн ирж бvртгvvлдэг байсан далай аварга А.Сvхбат "амласан ёсоор" энэ жилийн cap шинийн барилдаанд зодоглохгvй гэдгээ хэвлэлээр зарлаж, зодог тайлснаа "баталгаажуулав". Бусдынх нь хувьд, далай аварга Г.Єсєхбаяр, отгон аварга Д.Сумъяабазар, арслан Д.Азжаргал гээд томчууд vндсэндээ бvгд барилдах гэнэ. Єнгєрсєн жил cap шинийн барилдаанд тvрvvлснийхээ дараа хэвлэлээр нэлээд "чимхvvлсэн" дархан аварга Д.Бат-Эрдэнэ ч "мєчєєгєє єгєхгvй", cap шинээр зодог, шуудгаа ємсч хийморио сэргээхээр Бєхийн єргєєг зорих тухайгаа хэлэв.

Єнгєрсєн жилийн хэл ам, хардлага сэрдлэгийг аварга "Тэр яахав ээ, ард тvмнийхээ хvндэтгэж явдаг баярт зодоглолгvй яахав" гэсэн vгээр vзэгчдэд эргэлзээтэй байсан асуултын хариуг баталгаажууллаа. Тэгэхээр наадмаар ганц барааг нь олж хардаг болсон аварга, арслан, заануудын уран барилдааныг cap шинээр vзэх боломж нээлттэй байх нь. Тvvнээс гадна цол, чимгийг нь хураах тухай дуулианд дарагдаж, багагvй хугацаанд дэвжээнээсээ хєндийрєєд байгаа улсын заан Д.Рагчаа, улсын начин Г.Эрхэмбаяр нар cap шинийн барилдаанд зодоглох сураг байна. Д.Рагчаа зааны хувьд шvvх тvvний буруугvйг нотолсон тул одоо тайван барилдаж болох болсон. Харин Г.Эрхэмбаяр начингийн тухайд cap шинээр зодоглохыг яарч байгаагаа ярьсан ч тvvний асуудлыг хэлэлцэх шvvх хурал хойшлогдсон тул яг єнєєдрийн байдлаар цагаан сараар барилдах эсэх нь тодорхой бус байгаа ажээ.

Cap шинийн барилдаан хоёр єдєр vргэлжилдэг байсан ч єнгєрсєн жилээс ганц битvvний єдєр болдог болсныг сануулахад илvvдэхгvй байх. Энэ жилийн барилдаан 17-ны 14 цагаас эхлэх юм билээ. Харин ємнєх єдєр нь мєн cap шинийн баярт зориулсан "Дашчойлон" хийдийн нэрэмжит аймаг, цэргийн цолтой болон залуу бєхчvvдийн барилдаан болох бєгєєд vvний ємнє залуу бєхчvvдийн барилдаан болох юм байна.

[Nomer 7]

Би Бат-Эрдэнэ аваргыг барилдахгvй байх гэж бодоод нэрийн оруулаагvй шд.

[Nomer 7]

Ахиаад энэ жил будлиаан vvсгэж ард тvмний хараал идэх вий дээ.

[JSP]

Ulsiin ikh hurliin gishuun hun barildaj bolohgui gesen huuli garsan gee biz dee.Tegsen Ba avarga dahiad l barildana geed tenegtsen gesen.Ter yer ni bolivol taarna.

[Nomer 7]

Харин тиймээ єєригєє мэдмээр юм одоо Залуухан л гэж бодоод бгаа юм шиг байгаан.

[Эзи]

хэхэ та нар өөрсдийгөө оронд нь тавиад үзээч. Ер нь барилдах эрх нь бүх хүнд бий.

[Khosoo]

Мөнхбаатар байхгүй байнашд.

[Nomer 7]

Мөнхбаатар байхгүй байнашд.

Хосоо нэрнь байхгvй байгаа хvмvvсийн нэрийг чи нэмээд оруулчих.

[Nomer 7]

хэхэ та нар өөрсдийгөө оронд нь тавиад үзээч. Ер нь барилдах эрх нь бүх хүнд бий.

Тэрч тиймл дээ.Тэгэхдээ ахиаад єнгєрсєн жилийх шиг юм битгий хийгээсэй гэж гvйж бна.тэгвэл би лав ахиж vндэсний бєх vзэхгvй ээ.

[Nomer 7]

Цагаан сарын барилдаан тухайн жилийнхээ єнгийг тодорхойлдог гэдэг. Энэ утгаараа cap шинийн баярт од хийморьтой сайхан барилдсан бєх тэр жилээ шинээр цол хvртэж, цолоо ахиулж тvрvv vзvvрт хvрэх нь бий.






Хаврын тэргvvн сарын шиниин нэгэнд зориулсан энэхvv уламжлалт барилдаан анх 1963 онд "Нэгдэлчдийн баяр" гэж зохиогдон 64 бєх барилдаж байж. Тухайн vед улсын заан цолтой байсан дархан аварга Ж.Мєнхбат тvрvvлэн тэр жилийнхээ улсын наадамд Архангай аймгийн Хашаат сумын харьяат улсын арслан У.Мижиддоржтой vлдэж тvрvvлэн арслан цол хvртсэн.

Дараа жилийнх нь баярт Ж.Мєнхбат аварга дахин тvрvvлж Хєвсгєл аймгийн Цагаан-Vvр сумын Уйлган голоос тєрсєн гурван аваргын нэг уран гараат Ч.Бээжин vзvvрлэсэн.
Тэр жилийнхээ буюу 1964 оны улсын баяр наадамд мєн л энэ хоёр бєх vзvvр тvрvvнд vлдэж Ж.Мєнхбат аварга улсын наадамд хоёр дахиа тvрvvлсэн байдаг. Аваргыг ийн улсын наадамд хоёр дараалан тvрvvлэхэд нь "Монгол улсын аварга" хэмээх цол єгєх байтал дэндvv залуу, дэндvv аатай байна гээд Vндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах комисс тvvнд аварга цол єгєлгvй арслан цолон дээр нь "Улам нэмэх" чимэг нэмж олгосон.
1965 оны баяр наадамд дархан аварга Ж.Мєнхбат монгол бвхийн ариун дагшин дэвжээнд єєртэй нь мєр зэрэгцэн гарч ирч "Хоёр мєнх" хэмээн цоллуулж байсан дархан аварга Х.Баянмєнхтэй vлдэж тvрvvлсэн. Мєєеи аварга шагналаа авахаар индэр дээр гарч ирэхдээ "Єгдєггvй аваргаа одоо єгєх vv. Би гуйж биш гуядаж авна" хэмээн хємсгєє атируулан хэлж байсан гэдэг. Мєн ч аатай хvн шvv.

Cap шиний баяр буюу бага наадам тухайн жилийнхээ єнгийг тодорхойлдог нь 1963 оноос хойших наадмын оноо данс, тvvхийн баримтаас харагдаж байна. Энэхvv уламжлалт баярт дархан аварга Б.Ват-Эрдэнэ хамгийн олон буюу 13 удаа тvрvvлсэн бол дархан аварга Х.Баянмєнх найм, Ж.Мєнхбат зургаан удаа тvрvvлсэн. Мән улсын харцага Ч.Євгєнхvv1969 онд, улсын аварга О.Балжинням 1987 онд на чин цолтой байхдаа тvрvvлсэн бол улсын заан Б.Ганбат, улсын харцага Ц Магалжай нар аймгийн арслан цолтойдоо vзvvрлэж байсан.
Харин энэ жилийн баярт хэн тvрvvлэх бол гэдэг таамаг бєх сонирхогч олны анхаарлыг татаж байгаа. Далай аварга А.Сvхбатыг цагаан сараар зодоглоно гэсэн сул яриа олны дунд байсан. Гэвч аварга барилдахгvй гэдгээ хэлсэн. Тэгэхээр энэ жил єнгєрсєн жилийн улсын баяр наадамд арав давж тvрvvлсэн залуу аварга Д.Сумъяабазарыг тvрvvлнэ хэмээн олон хvн таамаглаж байгаа. Сумъяа аиаргын єнгє ч сайхан байгаа гэсэн яриа ам дамжих. Олны vг ортой гэдэг.
Мєн далай аварга Г.Єсєхбаярыг тvрvvлнэ гэж мән л олон хvн таамаглаж сууна. Тэр тусмаа Архангайнхан. Залуу арслан, гарди, заануудаас тvрvv vзvvрт цоороод гараад ирэх хамгийн єндәр магадлалтай бахчvvдээр Ц.Мягмарсvрэн, Б.Ганбат, Д.Рагчаа, Т.Мєнгєн-цоож, шинэхэн арслан Д.Азжаргал нарын нэр яригдаж байна. Начин Ду.Батбаяр, М.Єсєхбаяр, цэргийн арслан А.Бямбажав нарыг их шєвєгт vлдэнэ хэмээн таамаглах. "Єнгєрсєн жил Б.Бат-Эрдэнэ аварга огт найраа ордоггvй зєахєн vнэн хvчээрээ vзэж жилийнхээ онгийг тодорхойлдог барилдааныг яаж будлиуллаа. Энэ жил УИХ-ын эрхэм гишvvн маань тиим будлиан хийхгvй байхаа. Эрх биш нэр нvvрээ бодно биз дээ" гэх яриач чих дэлсэх болсон.

[Bayara]

Мөнгөнцоож, Ду.Батбаяр гээд түрүүлбэл түрүүлчихэж мэдэхээр бөхчүүд алга байна даа. Сонголтондоо хэн нэг улсын харцага, улсын начин, залуу бөх гээд нэмчихвэл зүгээр юм.

[Nomer 7]

Харин тиймээ энийг Модууд маань нэмчэх байх гэж бодож бна.

зарим хvмvvсийн нэрсийг оруулаагvйд гvнээ хvлцэл.